Jak rozwijać umiejętności społeczno-emocjonalne dziecka w domu

Jak rozwijać umiejętności społeczno- emocjonalne dziecka w domu

Podczas, gdy zajęcia rozwijające kompetencje społeczno-emocjonalnie nie mogą się odbywać poza szkołą, możemy te umiejętności poćwiczyć sami z naszym dzieckiem.

Jedną z bardzo ważnych umiejętności jest rozpoznawanie swoich emocji i potrzeb.

Dzieci w wieku wczesnoszkolnym nie zawsze są świadome swoich emocji mimo, iż zazwyczaj potrafią nazwać podstawowe emocje, pokazać mimikę twarzy i gesty towarzyszące danej emocji. Bardzo ważna jest rozmowa z dzieckiem na temat ich emocji, a także mówienie o swoich emocjach. Oto kilka przykładów ćwiczeń :

• Narysuj palcem. Rozsyp mąkę/kaszę/kakao na talerzu. Poproś, aby dziecko narysowało palcem swój nastrój (oczy i buźkę). Porozmawiajcie jak się dziś czuje, co było powodem takiego stanu. Ty również opowiedz dziecku o swoim nastroju. Zachęcaj je do dłuższych wypowiedzi.
• Balony z emocjami. Do kolorowych baloników wsyp mąkę ziemniaczaną. Dobrze zawiąż je, aby mąka nie wypadła. Narysuj na każdym z nich inny nastrój, porozmawiajcie o emocjach.
• Kalambury. Za pomocą gestów bądź rysunku zaprezentuj swój nastrój. Zadaniem członków rodziny jest odgadnąć co to za emocja.
• Słoiki emocji. Znajdź 4 słoiki. Napisz na nich słowa złość, smutek, radość i strach. Spróbuj za każdym razem gdy odczujesz daną emocję wrzucić koralik, kamyczek, fasolkę (można tu wykorzystać naprawdę dowolny element) do danego słoika. Zbieraj je uważnie przez cały weekend. Dzięki temu dowiesz się jak minął ci weekend i ile sytuacji miałeś wesołych a ile przytrafiło się smutnych.
• Kolorowe buzie. Z kolorowych czasopism wytnij twarze przedstawiające różne emocje. Przyklej je na kolorowe kartki i utwórz z nich tablice emocji. Teraz możecie porozmawiać jaki macie nastrój oraz co się wydarzyło, że się tak czujecie.
• Opowiadajcie sobie historyjki o różnych zachowaniach wykorzystując przy tym zabawki, np. chłopiec zabrał klocek koledze i nie chce oddać. Rozmawianie o tym, jak się czują obaj chłopcy i co mogą zrobić, aby było lepiej. (Przykładowe buźki z emocjami oraz opisy stanów emocjonalnych zamieścimy w osobnym poście)

Kolejną umiejętnością jest dostrzeganie i wspieranie mocnych stron dziecka oraz budowanie poczucia własnej wartości.

Zabawy, gry i czas spędzony z dzieckiem pomagają odkrywać mocne, pozytywne cechy i zdolności – należy je rozwijać i wzmacniać, a także te obszary nad którymi należy jeszcze pracować. Oto przykładowe zabawy, dzięki którym możemy sprawić, że dziecko będzie czuło się ważne i potrzebne. Będzie z siebie dumne, a tym samym nauczy się szacunku i akceptacji drugiego człowieka i będzie czerpać radość z kontaktów z innymi.

• Dłoń – Na kartce dziecko odrysowuje swoje dłonie. Następnie w miejsce palców wpisuje lub rysuje 5 swoich mocnych stron, co w sobie lubi, z czego jest dumny. Potem bierze drugą odrysowaną dłoń swojej mamy, taty, brata i wypisuje mocne strony tej osoby. Na koniec zabawy tak uzupełnione rysunki dłoni można zawiesić w widocznym miejscu, by zawsze można było zerknąć na swoje mocne strony.
• Słoik zadowolenia – Do tej zabawy potrzebny będzie słoik lub pudełko oraz karteczki. Każdego dnia razem z dzieckiem spisujecie, bądź rysujcie, co zrobiliście dzisiaj dobrze, co wyszło nam tego dnia najlepiej. Niech dziecko samo decyduje ile karteczek danego dnia wykorzysta. Ważne, by na każdej karteczce napisać datę jej powstania. Rodzic też może zapisywać te wspaniałe rzeczy i wrzucać do słoika, po kilku dniach kiedy sięgnięcie po kratki, sami zobaczycie ile się tego nazbierało, jak wiele rzeczy robicie dobrze, możecie być z siebie dumni.
• Kwiatek – Przygotowujcie duży szablon kwiatka z zarysowanym środkiem oraz kilkunastoma płatkami wokół. W środku kwiatka dziecko wpisuje swoje imię lub wkleja swoje zdjęcie. Każdy płatek uzupełnia wpisując swoje charakterystyczne cechy/to, w czym jest wyjątkowe/umiejętności, których się ostatnio nauczyło. Kwiatek można ozdobić w dowolny sposób.
• Cały JA – Na kartce papieru dziecko rysują swoją sylwetkę( z pomocą rodzica). Na częściach ciała wpisują to, z czego są dumne, co czyni je wyjątkowymi (noga – świetnie strzelam gole, ręka – pięknie rysuję, głowa – potrafię grać w szachy, uśmiechnięte usta – jestem wesoły).

Komunikacja z innymi.

Umiejętność prawidłowego komunikowania się z innymi jest bardzo ważna z perspektywy naszego rozwoju osobistego. Jest pomocna na drodze do budowania pozytywnych kontaktów z innymi, czy unikania konfliktów. Dzięki codziennym ćwiczeniom wyposażymy dzieci w niezbędne umiejętności do nawiązywania i utrzymywania właściwych relacji z otoczeniem.

• Narysuj to co mówię. Jedna osoba ma za zadanie możliwie najwierniej opisać obrazek (dowolny wcześniej przygotowany rysunek np. Domek, słońce, drzewo). Pozostali mają za zadanie go narysować bez zadawania pytań.
• Kodowanie (ćwiczenia podane będą w oddzielnym poście w strefie ucznia)
• Umiejętność zadawania pytań. Zagrajcie w grę „Kim jestem?” Wylosuj kartę i umieść ją na czole. Zadaniem każdego z graczy jest odgadnięcie KIM SIĘ JEST, na podstawie zadawanych pytań i odpowiedzi reszty graczy. Podczas zabawy można udzielać jedynie odpowiedzi TAK lub NIE
• Lubię gry planszowe. Każdy formułuje jakąś tezę dotyczącą jego zainteresowań np. wolę gry planszowe niż komputerowe. Zadanie grupy jest dowiedzieć się, dlaczego tak właśnie jest. Każda z osób zadaje po jednym pytaniu. Nie może to być pytanie zamknięte- czyli np. zaczynające się od “czy”.

Przykładowy przebieg rozmowy:

Lubię gry planszowe -> Dlaczego lubisz gry planszowe? -> Jaka jest twoja ulubiona gra planszowa?-> A co jest w niej takiego fajnego? –Z kim najczęściej grasz w gry?

• Magiczny telefon. Zróbcie wspólnie telefon z kubeczków połączonych sznurkiem.  Spróbujcie porozmawiać przez niego o tym jak minął wam dzień, co lubisz najbardziej robić w wolnym czasie, gdzie chcielibyście spędzić wakacje itp.

Umiejętność przegrywania, radzenia sobie z porażką:

Wszelkie gry planszowe są doskonałe w ćwiczeniu umiejętności wygrywania, ale również jakże trudnej umiejętności przegrywania.

• Urządźcie rodzinny teleturniej
• Zorganizujcie wieczór gier
• Wymyślcie własną grę planszowe
• Lub po prostu zagrajcie w grę, którą wszyscy znają i lubią

Po rozegranej turze. Wygranej osobie powiedzieć możemy:

„Gratuluję, dobrze Ci poszło, miło mi było z Tobą grać”

Natomiast osobie przegranej warto dodać otuchy i wzmocnić pozytywnym słowem. np.:

„Nic się nie martw, może kolejny raz Ci się uda, może zagramy w inną grę, dziękuję za grę, jesteś dobrym przeciwnikiem”

To od odpowiedniej reakcji na przegraną bądź wygraną zależy czy chętnie będziemy grali z innymi, czy ten element zabawy nie będzie przyjemny, bo nacechowany strachem o przegraną czy reakcję współtowarzysza.

Pamiętaj, wszystkie te zabawy powinny odbywać się za zgodą dziecka. Nie powinniśmy go do niczego przymuszać, bo odniesie to odwrotny skutek. Ma to być wyłącznie zabawa i okazja do tego, aby dziecko w miłej i przyjaznej atmosferze spojrzało na siebie, nauczyło nowych umiejętności i poznało swoje dobre, pozytywne strony. 

                                                                                   Życzymy miłej zabawy